Rijk de Jong / Aristide von Bienefeldt

'Als die derde duif niet gekomen was, dan had ik vrijwel zeker dit verhaal niet verteld.' De derde duif verschijnt op de ochtend nadat Aristide von Bienefeldt - hoofdpersoon en schrijver van Bekentenissen van een stamhouder dragen dezelfde naam - een hele nacht hand in hand slapend heeft doorgebracht met een zekere Raphael, 'de best geklede jongeman die ik ooit ontmoette, de meest elegante, de minst verwijfde en hij heeft een gevoel voor humor dat met het mijne wedijveren kan'.

De volgende ochtend zegt Raphael nadat er twee duiven langs het ontbijtraam zijn gevlogen dat hij bij een derde duif zal vertrekken. Het teken Gods is helder en Aristide belandt in een crisis die hij eerst het hoofd tracht te bieden door in het Parijse en Londense uitgaansleven zijn achterste aan zoveel mogelijk mannen aan te bieden en vervolgens zijn condooms als ware het drugs door de wc te spoelen en zich het medicijn met de veelzeggende naam Eropax te laten voorschrijven.

Al weken voor de verschijning van Bekentenissen van een stamhouder kreeg het boek de nodige aandacht, dankzij een doorzichtige, maar daarom niet minder effectieve publiciteitscampagne van uitgeverij Meulenhoff. 'DEBUUT?' vroeg Meulenhoff zich openlijk af bij de aankondiging. Het manuscript zou zomaar bij de uitgeverij zijn gebracht en zo goed zijn dat men eigenlijk niet kon geloven dat het van een debutant zou zijn. De stijl zou overeenkomsten vertonen met die van, hoe kan het ook anders, Arnon Grunberg. En om de overeenkomst met Grunbergs Marek van der Jagt-mystificatie nog wat te vergroten, is Von Bienefeldt niet beschikbaar voor interviews, maar is hij wél bereid schriftelijke vragen te beantwoorden. Recensenten krijgen bij het boek zelfs het e-mailadres van de auteur, zodat ze zonder omhaal met hun onderzoekingen kunnen beginnen, eventueel zelfs zonder het boek te lezen.

Nu zijn er inderdaad redenen om aan te nemen dat er achter Aristide von Bienefeldt een ervaren schrijver schuilgaat: het is soepel geschreven, maar gaat niet erg diep: het verraadt een grote lust tot parodie (vooral op het genre van de seksuele bekentenisroman) - typisch voor een schrijver die zin heeft in een tussendoortje. Maar om wiens tussendoortje het hier gaat, is moeilijker te zeggen. De 'overeenkomsten met de stijl van Arnon Grunberg' zijn te verwaarlozen, maar dat zegt niet alles. Gerard Reve is te oud, maar verder kan het iedereen zijn, van Gerrit Komrij en Geerten Meijsing tot Oscar van den Boogaard. Of een 'echte' debutant (laten we zeggen, Andries Boonstra of Anneke van den Boon), die zich met behulp van een pseudoniem dat te mooi is om waar te zijn, uit de massa nieuwe schrijvers omhoog probeert te werken.

Dat laatste is gelukt, en dat is verdiend. Er valt veel plezier te beleven aan De bekentenissen van een stamhouder, al is het maar door de komische voorspelbaarheid waarmee werkelijk ieder contact dat Aristide met een andere man heeft, ontaardt in een seksscène. 'Geneukt worden om niet vergeten te worden, zou mijn motto kunnen zijn', schrijft hij. De held van het verhaal is overigens zelf altijd degene die het geslachtsdeel van de ander tot zich neemt.

Aristide heeft op de tweede pagina van het boek de penis van een doodgraver in zijn mond, en voert het tempo daarna alleen maar op. Hij ontmoet ook nogal wat curieuze figuren: van de Marokkaanse taxichauffeur die Aristide dusdanig onder handen neemt dat deze later de kattenbakkorrels uit zijn haar moet halen, tot en met de man die in potjes de ontlasting van zijn bedpartners bewaart. Tussendoor staat nog wat ontspannen babbelfilosofie over bijvoorbeeld het verschil tussen de 'oogneuker' en de 'egoneuker'.

Niet het hele boek is een mannelijk-homoseksuele versie van La vie sexuelle de Catherine M. - het bevat ook een aantal herinneringen van Aristide aan zijn jeugd in het dorp Werkmansgat, in een hardwerkende familie die een begrafenis in West-Nederland ziet als aardige opmaat voor een dagje aan het strand. Daartegenover staat de andere familietak; het verarmde aristocratische geslacht waarvan Aristide stamhouder is. De onmogelijkheid van tussenposities - burgerlijkheid of adel? Liefde of seks? Zuinigheid of verkwisting - is het wat dunne onderliggende thema van het boek.

De leidende gedachte van Bekentenissen van een stamhouder is dus niet opmerkelijk en er zijn daarnaast nog wel wat kleinigheden op het boek aan te merken, zoals de tik- en grammaticale fouten die erin staan. Waarschijnlijk is de aanprijzende opmerking van de uitgever ('het komt niet vaak voor dat je een manuscript krijgt dat direct gedrukt kan worden') in de productie wat al te letterlijk genomen. Maar voor wie niet onpasselijk wordt van royaal vloeiende lichaamssappen, is Bekentenissen van een stamhouder een genoeglijk tijdverdrijf. Voor de lezer maakt het dan ook niet meer uit of het de eerste keer is met een man (of vrouw) met wie nog een langdurige relatie mogelijk is of een one night stand met iemand die het allemaal al veel vaker heeft gedaan.